Iedereen denkt vanuit zijn eigen perceptie
De Birkman Methode is gebaseerd op percepties. Percepties zijn de ‘bril’ waardoor we de wereld bekijken. Het is ons unieke referentiekader en ons wereldbeeld. En vaak is het zo, dat onze percepties van elkaar verschillen, omdat we de wereld nu eenmaal allemaal anders ‘zien’. Dat heeft te maken met waar onze percepties vandaan komen: uit ons verleden en uit ons onderbewustzijn.
Iedereen denkt vanuit zijn eigen perceptie. En onze percepties zijn uniek aan ons. Daarom is het voor Birkman ook zo interessant om die percepties naar de oppervlakte te halen. Ze vertellen je namelijk meer over wie je diep van binnen bent; hoe je naar de wereld kijkt en hoe je er – bij persoonlijke voorkeur – op reageert.
Ontdek hoe óók jij vanuit je eigen perceptie reageert op gebeurtenissen en omstandigheden in je leven.
Percepties: subjectiviteit vs. objectiviteit
Wanneer is iets objectief en wanneer is iets subjectief? Er wordt gezegd dat iets objectief is, als het onafhankelijk is van de waarneming of de persoonlijke voorkeuren van mensen: als er geen interpretatie bij nodig is. Dit staat tegenover subjectief. Subjectief is het, wanneer jij er iets persoonlijks van maakt. Bijvoorbeeld als jij het buiten koud vindt, omdat het 11 graden is in plaats van 30 graden, terwijl iemand anders het nog warm vindt. Iemand anders kan dus een andere mening toegedaan zijn. Het verrassende hiervan is dat dit voor zo goed als alles in het leven geldt.
Alles, maar dan ook écht alles is subjectief.
Dat alles subjectief is, en een gevolg is van de gedachten die wij over een bepaald ding of een bepaalde situatie hebben, beseffen we ons echter meestal niet.
We baseren onze mening maar wat graag op (wetenschappelijke) feiten, waarvan we geloven dat ze objectief zijn. Terwijl die objectiviteit ook hier niet het geval is.
Een feit moet met objectieve waarnemingen vastgesteld en getoetst kunnen worden (met een wetenschappelijke methode). Echter, het opzetten en het doen van de waarneming is subjectief en afhankelijk van persoonsgebonden factoren, zoals perspectief, voorkeur, nauwkeurigheid, tijdigheid, compleetheid en omstandigheden. Waardoor zelfs feiten nooit volledig objectief kunnen zijn.
Misschien denk je nu: “Ja, maar… ik zie toch wat ik zie?”. En een voorbeeld: een stoel is toch een stoel?
Maar is dat werkelijk zo?
Je hebt geleerd om een object met vier poten, een vlak en een rugleuning – en misschien ook nog twee armleuningen – een ‘stoel’ te nemen. In je eigen taal. En omdat het maatschappelijk zo afgesproken is in de huidige tijd. Denk je dat de oermens het woord ‘stoel’ kon zeggen? Anders gezegd: je denkt en handelt dus vanuit een set van geschreven en ongeschreven regels. In een context van cultuur, tijd, ruimte, herinneringen, eerdere beslissingen (herhaling) en de taal die je aangeleerd is. Jij ziet het als een stoel, maar stel dat er een holbewoner naar deze tijd geteleporteerd zou worden. Of een alien zou landen. Zouden die ook begrijpen dat het een ‘stoel’ is? En dan hebben we het nog niet eens gehad over de mening van anderen. In sommige culturen gebruiken ze geen stoelen en zitten ze liever op de grond. En of een stoel mooi is… dat heeft ook met persoonlijke voorkeur te maken.
Zo zie je dat de dingen niet zo simpel zijn als ze lijken. En dat bijna alles wat je denkt en doet je aangeleerd is. Het is allemaal subjectief.
Kunnen we volledig objectief zijn als mensen?
Het korte antwoord daarop is: nee. Het iets langere antwoord is dat het simpelweg onmogelijk is voor het menselijk brein om objectief te zijn.
Dat heeft te maken met hoe ons brein groeit en verbindingen creëert (die we ‘neurale netwerken’ noemen). Die neurale netwerken zijn neuronen die aan elkaar linken. Dat zorgt voor bepaald voorkeursgedrag. Om even een bekend voorbeeld te pakken: je hebt als kind misschien wel eens per ongeluk een hete pan aangeraakt. Auw. Je zintuigen krijgen een prikkel en het gevoel dat dit niet prettig is. Dat gevoel wordt geregistreerd in je brein (door middel van een chemisch proces). Daar wordt de verbinding gelegd: hete pan niet aanraken. En zo wordt deze gedachte verankerd in je brein.
Dat proces gebeurt niet alleen met een hete pan, maar eigenlijk met alles waarbij je gevoelens hebt. Hoe sterker de gevoelens, hoe sterker de verankering in je brein. Uiteindelijk bouw je daardoor je eigen neurale circuit van gedragsvoorkeuren en -patronen op. Tegen de tijd dat je 25 bent is je brein volgroeid en tegen de tijd dat je 30 bent is je gedrag (je denken en handelen) zo goed als volledig verankerd. Dan ben jij… JIJ.
Kun je dan nog volledig objectief zijn? Nee. “Objectiviteit betekent dat een boodschap exact volgens de feiten wordt doorgegeven, zonder dat er een persoonlijke mening in is verwerkt.” Maar je hebt net gelezen dat zelfs feiten niet objectief zijn. En ook je (zintuiglijke) waarneming is nooit volledig objectief. Dat komt doordat zintuiglijke informatie gefilterd wordt door je brein en de reeds aanwezige informatie die je al in je brein verankerd hebt. Het is als het ware een zichzelf versterkend algoritme. Past de nieuwe informatie in het plaatje van wat je al wist? Zo niet, dan is dat vaak een ‘shock’ en moet je daar enige tijd van bekomen. Vandaar dat ze het ook een ‘cultuurshock’ noemen. Of dat er vaak over een ‘shock’ gesproken wordt als je partner vreemdgaat, of wanneer je vader niet je echte vader blijkt te zijn. Een ‘shock’ is als het ware informatie die niet in jouw wereldbeeld past. Het verstoort je huidige referentiekader. En je hebt vervolgens de keus om je erop aan te passen of niet.
Omgaan met perceptie: perceptuele intelligentie
Zodra je weet dat iedereen vanuit zijn eigen perceptie denkt, kun je jezelf daarop instellen. Dat doe je allereerst door je eigen percepties te verkennen. Zo geeft De Birkman Methode je inzicht in je zelfperceptie en je sociale perceptie.
Je zelfperceptie is hoe jij naar jezelf kijkt. Wie ben jij? Hoe denk je over jezelf? Ben je onafhankelijk of iemand die graag in teams participeert? Ben je competitief of ga je voor het algemeen belang? Heb je de tijd nodig om na te denken over belangrijke beslissingen en om alles af te wegen, of neem je de beslissing direct en analyseer je wat de toekomst brengt?
Je sociale perceptie is hoe JIJ over anderen denkt. Het is belangrijk om te weten dat het niks zegt over hoe of wie anderen daadwerkelijk zijn, maar dat het vooral jouw perceptie op je directe omgeving is. Inherent zitten daarin ook je verwachtingen van anderen verstopt, maar daar gaan we een andere keer uitgebreider op in. Je sociale perceptie is je referentiekader van hoe jij denkt – en verwacht – dat je omgeving zich zal gedragen.
Als je eenmaal je zelfperceptie en sociale perceptie scherp hebt, begin je je eigen psyche en brein te begrijpen. En dat zorgt ervoor dat je ook de psyche en het brein van anderen beter begint te begrijpen.
Je begint te snappen dat iedereen zijn eigen unieke percepties heeft. En dat dit niet zozeer voor conflicten hoeft te zorgen, maar dat het juist enorm interessant kan zijn om die andere percepties te verkennen. Want het wereldbeeld van de ander, kan zomaar eens jouw blinde vlek zijn. Of het referentiekader van de ander, kan zomaar eens de oplossing bieden waar jij al zolang naar zocht.
Percepties zijn het verborgen menselijk kapitaal. En daar valt nog een hoop goud in te delven!
Neem contact met ons op om de mogelijkheden te ontdekken over hoe je dit het beste kunt doen.